“Çerkes Soykırım ve Sürgünü”nün 156. yıldönümü münasebetiyle Çerkes ve Abhaz vatandaşlarımızın sivil toplum kuruluşları geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu 21 Mayıs’ta da tüm yurtta anma programları düzenlediler.  Ancak bu yılki anmalar, korona virüs tedbirleri sebebiyle az kişinin katılımıyla gerçekleştirildi.

(ÇDP) Çoğulcu Demokrasi Partisi, Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosluğu önünde bir basın açıklaması yapmak istedi. Ancak emniyet yetkilileri, başkonsolosluk önünde basın açıklaması yapılmasına izin vermedi. Çoğulcu Demokrasi Partisi Genel Başkanı Faruk Arslandok bu durumu protesto ederek şöyle dedi:

“Valilikten daha önce yazılı izin verilmişti. Bugün buraya geldiğimizde emniyet yetkilileri tarafından basın açıklamasının başkonsolosluk önünde yapılamayacağı, ancak Odakule otopark alanında basın açıklaması yapabileceğimiz söylendi. Biz de bu durumu protesto ediyor ve basın açıklaması yapmıyoruz.”

Abhaz Dernekleri Federasyonu tarafından “Soykırım ve Sürgüne” ilişkin yapılan yazılı açıklamada şu görüşlere yer verildi:

“Bugün Türkiye’de 3. nesil torunlar olan bizler; sürgünde vatanını ve canını kaybetmiş atalarımızın o gün ki acılarını taptaze olarak hissediyoruz.

Bizler; Büyük Kafkas Sürgünü’nde kaybettiğimiz insanlarımızı, her yıl olduğu gibi bugünde Kefken Babalı Sahilinde anmak isterdik.
Karşı karşıya kaldığımız virüs tehdidi bizleri sürgünden sonra ilk ayak basılan yerlerden biri olan ve sürgün anma törenlerinin sembolik yeri olan Kefken’den uzak tuttu.
Bizler evimizden çıkamıyor olabiliriz. Fakat tüm dünya bilmelidir ki; sürgün acıları yüreğimizi hala dağlamakta, yaşanılan dramlar ise hafızamızdaki yerine korumaktadır. 

Sürgünde kaybettiklerimizin ruhları şad olsun.  Miras bıraktıkları bu eşsiz kültüre bugün ve gelecekte sahip çıkacağımıza söz veriyoruz. “

Çerkes Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Nusret Baş, 21 Mayıs 1864 “Soykırımı ve Sürgünü” münasebetiyle yaptığı basın açıklamasında, “Çerkeslere yapılan soykırımın Rusya Federasyonu tarafından kabul edilip özür dilenmesi gerektiğine” vurgu yaptı.

(KAFFED) Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun “Soykırım ve Sürgüne” ilişkin açıklamasında şu görüşlere yer verildi:

“21 Mayıs Çerkeslerin tarih bilincinin temel taşlarından biri, Çerkes Kimliğinin, Çerkes kalma mücadelesinin en önemli hareket noktasıdır.
Biz Çerkesler Anavatanda ve Diasporada temel insan haklarının güvence altına alınması ve korunması, Anavatanımıza dönüş haklarımızın kabul edilmesi ve Anavatan topraklarında Çerkes nüfusunun çoğunluk olması, Sürgün ve Soykırım sonucu uğradığımız tarihsel haksızlığın etkilerinin telafi edilmesi için mücadeleden asla vazgeçmeyeceğiz.”

Kırım Derneği Genel Merkezi de yayınladığı bir açıklamayla Çerkes Halkıyla dayanışma gösterdi:
“Bizler Kırım Tatarları olarak, benzer acılar yaşamış Çerkes halkının acılarını anlıyor ve onları haklı davalarında destekliyoruz. Bizler, biliyoruz ki, tarih Kırım Tatarlarının ve Çerkeslerin haklı zaferlerini elbet yazacaktır.
Vatanları yakın zamanda tekrar işgal edilmiş ve yok edilmek istenen Kırım Tatar halkı adına Kırım Derneği Genel Merkezi, Çerkes halkını saygı ile selamlamakta ve bu haksızlığa maruz kalarak hayatlarını kaybeden şehitleri rahmetle anmaktadır.
Çerkes kardeşlerimiz, Kırım Tatar halkı ve tüm insanlık için en büyük dileğimiz barış, hürriyet ve refah ortamının sağlanmasıdır.”

(HDP) Halkların Demokrasi Partisi’nden yapılan açıklamada “Soykırım ve Sürgüne” ilişkin olarak şu görüşlere yer verildi:
“Anavatanları Çerkesya’nın bağımsızlığını yüzyıllarca işgalcilere karşı savunan Çerkesler (Adığeler) 21 Mayıs 1864 yılında Çarlık Rusya’sına yenilip, sürgün yollarına düşürüldüler. Anayurtlarından koparılarak kara ve deniz üzerinden, insanlık dışı koşullarda sürgüne tabi tutuldular.
Bu sürgünde 1.5 milyon Çerkes topraklarından, yaşam alanlarından koparıldı. Sürgün yollarında ve vardıkları limanlarda 500 binden fazla Çerkes hayatını kaybetti ki bu o dönem Çerkes nüfusunun çok büyük bölümüne denk düşüyordu. Hayatta kalanlar ise Osmanlı’nın iskân politikaları gereği Anadolu, Balkanlar ve Ortadoğu’ya (Suriye, Irak, Ürdün gibi) dağınık bir şekilde yerleştirildiler. Kimlikleri, dilleri, örgütlenmeleri yasaklandı, topraklarından koparılan Çerkesler sürgün yaşadıkları topraklarda asimile edildi.
Başta Ttarihi/siyasi sorumluluğu olan Rusya Federasyonu’nu olmak üzere, Türkiye’yi ve dünyayı Çerkes soykırımını tanımaya davet ediyoruz. ”

HDP İstanbul Örgütü de, internet kanallarında “21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırımı ve Sürgünü’nün 156. Yılı” başlığıyla bir anma programı düzenledi. Anma programına Çerkes Aydını Mimar- Yazar Yalçın Karadaş konuk oldu. Anma toplantısının moderatörlüğünü Yaşar Yılmaz yaptı. Yalçın Karadaş’, “Çerkes Soykırımı ve Sürgünü”ne ilişkin şunları dile getirdi:  

“Biz, emperyalist Çarlık rejimi tarafından 1864 ve 1878’de anayurtları Kuzey Kafkasya’dan sürgün edilen Çerkesler’in torunlarıyız.
Her yıl anavatanımız Kuzey Kafkasya, Ürdün, Suriye, İsrail, Yugoslavya, daha az sayıda da olsa Avrupa ve Amerika’daki kardeşlerimizle ortak duygular içinde ana geldiğimiz 21 Mayıs, bu sürgün trajedisinin doruğa çıktığı gündür.

Kitle iletişim imkânlarının olmadığı 19. yüzyılda, bir halkın ve tüm bir bölgenin kaderini birinci derecede belirleyen bu insanlık dramı yankı bulmamıştı.

Sıcak denizlere inmek için güneye doğru yayılan Çarlık emperyalizmine karşı Kuzey Kafkasyalıların bir asırdan fazla süren Hazar’dan Karadeniz’e uzanan direnişi, Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki Rus baskısını hafifletirken, İngiltere’nin Güney Asya’daki çıkarlarına dolaylı olarak hizmet etmişti. Ne var ki kat kat üstün saldırgana karşı bağımsızlığını koruma mücadelesi veren Kuzey Kafkasyalılar dışarıdan ne moral ne de somut yardım alamadılar.

En güzel nesillerin kaybedildiği Kafkas-Rus savaşları sonunda Çerkes halkının büyük kısmının özgür iradesi dışında anayurdunu terke zorlanmasıyla Kuzeybatı Kafkasya yerli nüfusundan arındırıldı. Geriye kalanlar kolonizasyon politikaları desteğinde kendi yurtlarında azınlık haline getirilirken, sürgün edilenler Balkanlar’dan Arabistan’a kadar dağınık şekilde yerleştirilerek fiziksel ve kültürel yok oluşa terk edildiler.”

Türkiyeli Çerkeslerin aylık gazetesi Jineps de, Anavatandaki Adıge Mak (АДЫГЭ МАКЪ), Adıge Psale (АДЫГЭ ПСАЛЪЭ), Çerkes Heku (ЧЕРКЕС  ХЭКУ) ve Şapsugiya (ШАПСУГИЯ) gazeteleriyle, 21 Mayıs’a özel, anadilde ortak bir gazete hazırladı.

Artı TV’den Petek Türkmen, Jineps Gazatesi Yayın Kurulu Üyesi Yaşar Güveni ile “21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırımı ve Sürgünü’ne ilişkin bir söyleşi yaptı

Çoğulcu Demokrasi Partisi Genel Başkanı Faruk Arslandok, Çoğulcu TV’den Erol Karayel ve Gazeteci Ardan Zentürk’ün “21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırımı ve Sürgünü’ne ilişkin sorularını cevapladı.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da Twitter hesabından, 21 Mayıs 1864 “ Çerkes Soykırım ve Sürgünü”nün 156. yıldönümünde bir mesaj paylaştı.

21 V 2020

Ali İhsan Aksamaz

aksamaz@gmail.com

Sonhaber