ABD’de Temsilciler Meclisi, Senato’nun silahlı kuvvetler komitelerinin vardığı anlaşma sonucu, 740 milyar dolarlık savunma bütçesine onay verdi. Bu ay geçmesi beklenen tasarıda, Trump’ın 30 gün içerisinde Türkiye’ye yaptırım uygulaması öngörülüyor.
Bu ay içerisinde geçmesi planlanan bütçe ile birlikte Trump’ın Rusya’dan S-400 satın alan Türkiye’ye yaptırım uygulamasının da önü açıldı. Karar yürürlülüğe girmesinin ardından Trump’ın önünde Türkiye’ye yaptırım uygulamak için 30 günlük bir süre bulunuyor.
Trump, ABD Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) kapsamında 20 Ocak’ta görevi bırakacak olsa bile Trump’ın bu bütçeyi veto etme yetkisi bulunuyor, eğer Trump’ın tasarıyı veto etmesi halinde askeri personelin maaşlarının ödenmesi de duracak. Bu sebeple Trump’ın bu bütçeyi onaylaması bekleniyor.
Türkiye için en az 5 yaptırım gündemde
Ankara’nın S-400 savunma sistemi satın alması ABD ile Türkiye arasında gerilim yaratmış ve ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act, kısaca CAATSA) kapsamında yaptırımların önünü açmış, ABD’de Kongre de Trump’ın herhangi bir yaptırımda bulunmamasına tepki göstermişti.
İngiliz Financial Times, Trump’ın CAATSA kapsamındaki en az 5 yaptırımı uygulamak zorunda olduğunu yazdı. Bunlar arasında ABD’deki banka ve gayrimenkul satışına yasak, ABD vizesi vermemek ya da yaptırım uygulanan şirketlere hiçbir ABD’li banka ve kuruluşun kredi vermemesi de bulunuyor.
Yapılan görüşmeler sonrası yapılan ortak açıklamada, F-35 programından çıkarılan Türkiye’ye verilmeyen 6 F-35A tipi savaş uçağı ile ilgili de karar çıktı. Açıklamada, “Senato’nun kararında Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasından dolayı Türkiye hükümeti tarafından alınan fakat hiç teslim edilmeyen 6 F-35A tipi savaş uçağının modifiye edilip, yararlı hale getirilerek kullanılmasına onay çıktı” denildi.
Ortak yazılı metinde Türkiye’ye uygulanması gündemde olan yaptırım ise ayrı bir bölümde yer aldı. Metinde, “Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemi almasına CAATSA kapsamında değerlendirildi ve bu önemli bir gelişme olarak kabul edildi. Dolayısıyla yasanın yürürlüğe girmesinden sonraki 30 gün içerisinde bir yaptırım uygulanması gerekiyor. Eğer Başkan bazı şartların sağlanması durumunda yaptırımları iptal etme hakkına sahip” ifadeleri kullanıldı.
Yaptırımların kaldırılması için Türkiye’den beklenenler şöyle belirtildi:
“Başkan yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin veya yaptırım uygulanan kişilerin artık S-400’leri veya bunların yerine herhangi bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti veya şirketleri adına herhangi bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra; Türkiye’den Türk Hükümetinin veya hükümet adına başka bir tarafın S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231’inci bölümünün kapsamına girecek herhangi bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir.”
Bunun yanı sıra, tasarının 159. bölümünde ise tasarının yasalaşmasından sonra 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması istendi.
