Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Kazakistan ve Özbekistan’a resmi ziyarette bulundu.
Bölge ülkelerini Rusya ile işbirliği yerine Avrupa’ya yaklaşmaya ikna etmeyi amaçlayan Macron’un asıl amacı Kazakistan ve Özbekistan’dan Avrupa’ya uranyum ihracatını artırmak.
Mevcut konjonktürde Avrupa Birliği, uranyumda Rusya’ya bağımlı olduğu için bu alanda Rusya’ya yaptırım uygulayamadı.
Kazakistan ve Özbekistan ziyaretinde ikili ilişkilerin geliştirilmesinin yanı sıra ticaret, ekonomi, yatırım ve enerji iş birliğinin güçlendirilmesi, uluslararası ve bölgesel gündemdeki konular ele alındı.
Macron’un bir anda ortaya çıkan Orta Asya sevgisi tamamen ‘uranyumsal’
Macron’un Orta Asya gezisi arifesinde Politico ve Bloomberg, Macron’un asıl amacının nükleer enerji santralleri için Kazakistan ve Özbekistan’dan nükleer reaktörler için daha fazla uranyum tedariki sağlamak olduğunu yazdı.
Macron’un ikinci hedefinin ise Avrupa ile bağları geliştirerek Orta Asya cumhuriyetlerini Rusya’dan uzaklaşmaya ikna etmek.
Diplomatik bir kaynak Bloomberg’e, Kazakistan’ın G7 ülkelerinin Ukrayna’daki askeri eylemler ve Çin’in ekonomik genişlemesine ilişkin korkular nedeniyle ortaklıklarını derinleştirmeye karar verdikleri ülkeler arasında yer aldığını söyledi.
Macron’un asıl amacı uranyum kaynaklarına erişim
Orta Asya ziyaretinde Fransa Cumhurbaşkanı’na enerji, tarım-gıda ve madencilik sektörlerinden 15 iş adamı da eşlik etti.
Fransa ve bir bütün olarak Avrupa Birliği daha önce Nijer’den (2021 itibarıyla %24) ve Rusya’dan (%20) uranyum tedarikine güveniyordu. Ancak Ukrayna krizinin patlak vermesi ve Afrika’da Fransa’nın yaşadığı kolonyal problemler ve bir çok Afrika ülkesinde yaşanan karşı devrimler sonucu etkisini yitirmesi, AB’nin en büyük nükleer enerji ihracatçısı Fransa’yı zor durumda bıraktı. Yeni Uranyum kaynakları arayan Fransa, Avrupa Tedarik Ajansı Euratom’un (ESA) istatistiklerine göre Kazakistan’dan yapılan uranyum ihracatın payını yüzde 23’e çıkardı.
Nijer’deki darbenin ardından ülkenin yeni yetkilileri Fransa’ya uranyum tedarikini durdurdu.
Avrupa Birliği, uluslararası yaptırımlar kapsamında Rus uranyumunu terk etme olasılığını değerlendiriyor ancak şu ana kadar AB diğer tedarikçilerden yeterli yakıt bulamadığı için bu yaptırım paketini hayata geçiremiyor.
Bu arada Dünya Nükleer Birliği’ne (WNA) göre uranyum talebi 2030 yılına kadar üçte bir oranında artacak.