ALİ İHSAN AKSAMAZ
Bugünkü misafirim Özhan Öztürk. Ülkemizin donanımlı aydınlarından, bir diş hekimi. Yayımlanmış çok değerli kitapları da var. Kendisiyle bir görüşme yaptım. Biyografisi ve yayımlanmış kitaplarına ilişkin konuştuk.
Özhan Bey, önce biyografinizden konuşalım da öyle başlayalım! Nerede ve ne zaman doğdunuz? Hangi okullarda öğretim gördünüz? Evli misiniz? Çocuklarınız var mı? Şu anda nerede çalışıyorsunuz? Hangi dilleri biliyorsunuz? Bize kendinizden bahsedin, lütfen!
Özhan Öztürk: Öncelikle merhaba! Yedi sülalesi Karadenizli bir ailenin oğlu olarak İstanbul’da doğdum ve tüm öğrenim hayatımı da aynı şehirde geçirdim hatta yedek subay okulunda sınavlarda dereceye girerek askerliğimi bile burada yaptım. Üniversite’de önce Tıp fakültesine girdim ama bir süre sonra çok vakit geçirmeden hayata atılabilmek için Diş Hekimliği fakültesine geçtim ve 1991 yılında mezun oldum. Halen hayatımı kazanmak ve ailemi geçindirmek için İstanbul’da diş hekimliği yapıyorum.
İnsanın anadili bile olsa bir dili gerçekten bildiğini iddia etmek sizin gibi dil ile uğraşanların takdir edeceği gibi cüretli bir tavır. British Council’de geçirdiğim yıllar hatırına İngilizce biliyorum diyebilirim sanırım. Bunun dışında neredeyse her yıl gezi ve araştırmalarım için ziyaret ettiğim İtalya ve Yunanistan’ın dillerine de garsonlarla anlaşabilmekten biraz daha fazlasına hakimim. Anne tarafımdan dolayı çocukluğundan kalan kulak dolgunluğuyla Lazca ve bölgemizde konuşulan Trabzon Rumcası gibi diller hakkında da biraz da sonradan gayretin sayesinde az çokfikir sahibiyim diyebilirim.
İsterseniz, şimdi de kitaplarınızdan bahsedelim. Yayımlanmış dört kitabınız var; öyle biliyorum: “Dünya Mitolojisi”, “Folklor ve Mitoloji Sözlüğü”, “Karadeniz Ansiklopedik Sözlük” ve “Pontus (Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasî Tarihi)”. “Dünya Mitolojisi” adlı eseriniz ne zaman ve hangi yayınevinden çıkmıştı? Bu kitabınızda hangi konulardan bahsediyorsunuz?
Üniversite yıllarımdan beri özellikle halkbilim, mitoloji ve eski çağ tarihi ilgimi çekmekteydi ama bitmek tükenmek bilmeyen bir iştahla okumama rağmen bir kitap yazma fikrine sahip değildim. 1990’lı yıllarda ilgi ve birikimimi Karadeniz üzerine yoğunlaştırdım ilki dil ve kültür, ikincisi tarih ile ilgili ‘Karadeniz Ansiklopedik Sözlük’ (2005) ve Pontus (2011) adlı çalışmalarımı yayınladım. Eskiden beri ilgi duyduğum halkbilim ve mitoloji konusundaki çalışmalarımı ise ‘Folklor ve Mitoloji Sözlüğü’ (2009) ve Dünya Mitolojisi (2016) adlarıyla yayınladım. Bunların bir tarih kitabı olan ‘Pontus’ dışındaki üçü sözlük formatında olduğundan daha çok sözlükçü olarak tanınıyorum. Kitapların tümü farklı yayınevlerinden çıktı ama bu durum benim huysuzluğundan dolayı değil tamamen tesadüfi olaylardan dolayı gerçekleşti.
Dünya Mitolojisi adlı sözlük çalışmam Sümer, Hitit, Babil ve Eski Mısır uygarlıklarından Yunan, Roma ve Kuzey Avrupa’ya; Britanya Adaları’ndan Pasifik Adaları’na; Uzakdoğu halklarından Eskimolar’a; Afrika’dan Kuzey ve Güney Amerika’ya kadar, yeryüzünün farklı kültürlerine dair mitoloji ile ilgili konuların maddeleştirmemle oluştu. Kitabı yazmaya başladığım zaman piyasada bu kadar benzeri çalışma yoktu daha doğrusu Türkçe’ye çevrilmemişti. Bununla birlikte eksiği olmayan ve akademisyenlerinde faydalanabileceği bir el kitabı yaratmaya çalıştım.
Diğer kitabınız “Folklor ve Mitoloji Sözlüğü”. Bu kitabınız zaman ve hangi yayınevinden çıktı; hangi konulardan bahsediyorsunuz?
Folklor ve Mitoloji Sözlüğü (2009), Dünya Mitolojisi’nden 7 yıl önce Ankara’da yayımnladığım halkbilim ve dini inançlarla ilgili alana eğilmiş bir çalışmaydı. Artık baskısı tükenmiş olsa ve nadir kitap web sitesinde fahiş fiyatlara satılsa da akademik çalışmalarda en çok referans verilen çalışmam o oldu.
Üçüncü kitabınız “Karadeniz Ansiklopedik Sözlük” adını taşıyor? Kitabınız hangi yıl yayımlandı? Bu kitabınızı hangi yayınevi yayımladı? Hangi konuları işliyorsunuz?
2 cilt halinde yayınlanan Karadeniz Ansiklopedik Sözlük’ ilk kitabımdı ve başka bir yayınevinden olur almama karşın İstanbul’da yeni yayınevi kuran bir arkadaşıma bunu ilk kitabı olarak yayınlaması için teslim etmiştim. İçeriği Karadeniz Türkçesi içerisinde kullanılan yerel terim ve deyimlerden bölgedeki toponimlere dek uzanan hem derleme hem de etimolojik içerikli bir çalışmaydı.
Diğer kitabınız “Pontus (Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasî Tarihi)”. Bu kitabınız hangi yayınevinden ne zaman çıktı? Hangi konulardan bahsediyorsunuz?
Sözlük formatında olmayan bir tarih kitabı olarak tasarladığım Pontus adlı kitabımda sanıldığı gibi Doğu Karadeniz bölgesi tarihini değil Kırım’dan, Bulgaristan’a, Kafkasya’dan Paphlagonya’ya Karadeniz çevresinin tarihini Antik Çağ’dan günümüz dek ana hatlarıyla vermeye çalışmıştım. 2009 ve 2011 baskılarının ardından 2016’daki 3. Baskıda yaklaşık 30 sayfalık ek bir güncelleme yapmak zorunda kaldım. Yeni arkeolojik bulguların yanı sıra özellikle Kırım ve civarında siyasi durum değişmiş ve Karadeniz’de enerji hatları projelerinde önemli değişiklikler olmuştu.
Yeni kitap projeniz var mı? Bize yeni müjdeniz var mı?
20 küsur yılda üzerinde birkaç ay veya birkaç yıl çalışıp çeşitli sebeplerle yarım bıraktığım daha çok tarih konulu pek çok çalışmam var. Bununla birlikte yaşlandıkça sarf edeceğim her kelimeyi özellikle özgün bir fikirse 40 defa tartarak, o konuda söylenmiş her söz ile kıyasladıktan sonra yazıya geçiriyorum. Bu durum yeni kitapların yayınlanmasını geciktiriyor. Ayrıca çeşitli güncel deneme ve makalelerimi https://ozhanozturk.com/ adresindeki kişisel web sitemde yayımlıyorum. Özellikle İstanbul, Roma, Bizans ve Karadeniz tarihi ile ilgilenenlerin bir göz atmalarını tavsiye ederim.
Bu söyleşi için size çok teşekkür ederim. Başka sorum yok. Ancak sizin bahsedeceğiniz başka konular varsa, lütfen onlardan da bahsedin! Sağlıcakla kalın!
Bilakis ben teşekkür ederim! Ayrıca özellikle siz ve birkaç özverili arkadaşın Laz dili ve kültürünün yaşatılması konusunda yaptığınız çalışmaları uzun süredir minnet ve keyifle takip etiğimi bildirmek isterim. Sağolun!